Հոգեգալստականներ կամ հիսունականներ

«…քանզի պատվիրանի գլխավորը սերն է՝ բխած սուրբ սրտից, բարի խղճմտանքից եւ անկեղծ հավատից, որոնցից վրիպեցին ոմանք՝ խոտորվելով խոսքերի ունայնության մեջ: Ուզում են օրենքի վարդապետներ լինել. իրենք իսկ չեն իմանում՝ ինչ են խոսում, ոչ էլ հասկանում այն բաները, որոնց վրա պնդում են» (Ա Տիմ. 3; 5-7):

Անհեթեթ գաղափարներ հրամցնող հերթական աղանդավորական շարժումը, որ ձեզ կներկայացնենք, հոգեգալստական շարժումն է:
Ինչպես գրեթե բոլոր աղանդները, այն ունի իր արմատները վաղ քրիստոնեական շրջանում, երբ Եկեղեցու ուղղափառ դավանանքի հաղթանակի համար Եկեղեցու աստվածաբան հայրերը պայքարում էին մոնտանականության դեմ:
Նախկին քուրմ, նորադարձ փռյուգիացի Մոնտանը իրեն ներկայացնում էր որպես խողովակ, որի միջոցով վերջին օրերի մասին հայտնությունները փոխանցվում էին աշխարհին: Մոնտանոսը իր օգնական «մարգարեուհիների» հետ ենթագիտակից վիճակում արտաբերում էին ինչ- որ խոսքեր, իսկ ներկաները գրի էին առնում դրանք՝ իբրեւ «նոր հայտնություն»: Այս կարգի աղանդներ Մոնտանից հետո պատմության մեջ հիշվում են արդեն 17-18 րդ դարերի ռեֆորմացիոն շարժումներից հետո: Այս շրջանում ծնունդ են առնում և ծավալվում զանազան շարժումներ, որոնք հավաստիացնում են, որ մարդը կարող է լուսավորվել, հոգևոր գիտելիք ստանալ անմիջապես շնորհաբաշխ Աստծուց` Սուրբ Հոգուց, և կարիք չկա ո՛չ Սուրբ Գրքի, ո՛չ հոգևորականի:
19 - րդ դարում ծնունդ առած և այդ բոլոր շարժումներից իր մեջ տարրեր ներառող հոգեգալստական շարժումը շեշտը դնում է շնորհներից հատկապես լեզվախոսության վրա, որը պարտադիր է համարվում «հավատացյալների» համար:
Հավանաբար քչերին է հայտնի, որ «լեզվախոսությունը» հեթանոսական դիվապաշտությանը բնորոշ երևույթ է: Հեթանոս քրմերն ու մոլեռանդ ժողովուրդը իրենց «պաշտամունքի» ժամանակ դիվահարվում էին և սկսում էին անհասկանալի լեզուներով ինչ-որ բաներ բարբաջել և դա համարում էին «աստվածներից տրված հայտնություն»: Այդ երևույթը առկա է նաև մեր օրերում դեռևս գոյատևող հեթանոսական կրոններում: Սակայն, ցավոք սրտի, այսօր ո՛չ հեթանոսներն են համարվում դիվապաշտ, ո՛չ քրիստոնյաներն են հանդիսանում ճշմարիտ աստվածապաշտ: Հավատի ներքին բովանդակության հստակ ընկալման և ճշմարիտ Աստծո պաշտամունքի, Իր Եկեղեցու հետ Նրա կենդանի ու հարակայուն հարաբերության վերաբերյալ ստույգ պատկեր կարող ենք ստանալ միայն Սուրբ Գրքի միջոցով:
Պողոս առաքյալը, խոսելով Սուրբ Հոգու շնորհների մասին, շատ պարզ ասում է.
«Մեկին Հոգուց տրված է իմաստության խոսք, մյուսին՝ գիտության խոսք՝ նույն Հոգուց, մյուսին՝ հավատ՝ նույն Հոգով, մյուսին՝ բժշկումների շնորհ՝ նույն Հոգով, մյուսին՝ զորավոր գործերի կարողություններ, մյուսին՝ մարգարեություն, մյուսին՝ հոգիները զանազանելու շնորհ, մյուսին՝ տեսակ-տեսակ լեզուներով խոսելու շնորհ, մյուսին՝ լեզուների թարգմանության շնորհ» (Ա կորնթ.12;8-10, 28 ):
«Եւ ում որ Աստված կարգեց եկեղեցու մեջ, սրանք են. նախ՝ առաքյալներ, երկրորդ՝ մարգարեներ, երրորդ՝ ուսուցանողներ, ապա՝ զորավոր գործեր կատարելու շնորհներ, ապա՝ բժշկելու շնորհներ, օգնելու, կառավարելու շնորհներ, տեսակ-տեսակ լեզուներ խոսելու շնորհներ, լեզուների թարգմանության շնորհներ» (Ա Կորնթ.12; 28):
Ինչպես կարող ենք նկատել, լեզվախոսությունը Սուրբ Հոգու ամենաառաջնային եւ կարևոր շնորհը չէ:
Առաքյալի խոսքից հասկանալի է դառնում նաև, որ Եկեղեցին` որպես այդպիսին, ուղղակիորեն «ազատամիտ» հավատացյալներից բաղկացած համայնքը չէ, այլ Սուրբ Հոգու կողմից որոշակի շնորհներ ստացած, որոնցով և` հստակ պարտավորություններ ստանձնած անդամներից բաղկացած մարմինը Քրիստոսի, որը գլուխն է այդ մարմնի: Հոգեգալստական շարժումը ունի ևս մեկ տարբերակ` խարիզմատիկ շարժումը, որը շեշտը դնում է ոչ միայն լեզվախոսության, այլև շնորհների բազմակողմանի դրսեւորման վրա:
Հոգեգալստական շարժումը Հայաստան ներթափանցել է Ռուսաստանից և ՈՒկրաինայից:
Հոգեգալստականները միայն իրենց են համարում ճշմարիտ քրիստոնյաներ, մնացածը մոլորվածներ են և չեն հասկանում ճշմարտությունը` այսինքն Սուրբ Հոգով մկրտությունը: Հոգեգալստականների գաղափարները հասկանալու համար պետք է պարզել, թե ինչ է նշանակում՝ մկրտվել Սուրբ Հոգով: Հոգեգալստականները դա հասկանում են միայն լեզվախոսության շրջանակներում: Նրանց միացնողը ոչ թե Հիսուս Քրիստոսն է, այլ իրենց կողմից շնորհների սկիզբ ու վերջ հանդիսացող լեզվախոսությունը, այս հիմքով միավորվածները հեշտությամբ բաժանվում ու ճյուղավորվում են, և արդյունքում ստացվում են այնքան աղանդներ, որքան կարծիքներ կան:
Հոգեգալստականների գաղափարներին ավելի ծավալուն կերպով կանդրադառնանք առաջիկայում, ինչպես նաև կփորձենք պարզել, թե իրականում որն է Աստծուց մարդուն տրված մեծագույն և կարևորագույն շնորհը

Երեցկին՝

Լիլիթ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Գորիս

Մեկնաբանություններ